Er wordt mij wel eens gevraagd door wie ik naar Turkije ben uitgezonden. Welke krant of welke omroep delegeerde mij naar dit paradijs voor journalisten? Nou, niemand dus. Of het moest mijn baas zijn: ikzelf.
Ondernemen is de nieuwe vorm van correspondentschap. En dat betekent: zo breed mogelijk kijken naar waar je je verhalen kunt slijten, jezelf multimediaal ontwikkelen, je specialiseren binnen het specialisme van het land waar je zit, breder kijken dan de Nederlandse markt alleen. In één zin komt het eigenlijk neer op één advies: streef níet naar een vast correspondentschap!
Voor mij is het makkelijk praten natuurlijk. Ik begon, na acht jaar vaste dienst, in 2000 als freelancer en het vrije schrijven zit inmiddels zo in mijn systeem dat ik niet meer zonder kan. In 2006 besloot ik mijn droom waar te maken en freelance in het buitenland aan de slag te gaan. Turkije leek er het beste land voor. Er zijn sterkte economische, sociale, culturele, persoonlijke, toeristische en historische banden tussen Nederland en Turkije, en Turkije is op vele fronten in transitie. En niet te vergeten: het leven is hier een stuk goedkoper dan in Nederland, zodat ik niet meteen een omzet van jewelste hoefde te draaien om toch rond te kunnen komen.
Bekijk het héle media-aanbod
Dat er op zoveel fronten banden zijn tussen Nederland en Turkije, betekent automatisch dat ik in de meest uiteenlopende bladen mijn verhalen kwijt kan: ik heb in de afgelopen vier jaar gepubliceerd in onder andere HP/De Tijd, de Groene Amsterdammer, Wordt Vervolgd, Opzij en Volkskrant Magazine, maar ook in esta, Viva, Marie Claire, Flow, 7Days, De Pers en Onze Wereld. Voor het ANP werk ik ‘vast’. Maar dat is niet zo vast dat het me al mijn tijd kost, of dat ik met hen moet overleggen over ander werk dat ik aanpak, zoals collega’s met een vast correspondentschap soms wel moeten.
En dan is er nog een hele trits bladen die ik links laat liggen. Ik heb nog géén verhaal gehad in vakbladtopper De Boerderij, om maar eens een dwarsstraat te noemen. Komt nog. Tip 1 lijkt mij dus duidelijk: kijk zo breed mogelijk naar het media-aanbod in Nederland. Elk blad wil in principe een verhaal over ‘jouw’ land, als je er de juiste invalshoek maar bij bedenkt. Hoe vaak wil Viva een buitenlandverhaal? Niet elke week, maar toen ik ze dit verhaal voorstelde, werden ze meteen hebberig.
Schrijf, film, blog, maak radio
Met ‘breed kijken’ bedoel ik niet alleen de schrijvende pers, uiteraard. Verdiep je ook in radio, in video, weet wat er online allemaal kan. Dat is Tip 2. Wat dat betreft kan ik zelf overigens nog wel een schopje onder de kont gebruiken. Ik heb een cursus videojournalistiek gedaan (bij Peter Brinkman), maar doe er vooralsnog weinig mee. Net als met de lessen radio maken die een bevriend en ervaren radiojournalist me gaf. Komt ook nog.
Specialiseer je
Tip 3: specialiseer je binnen de specialisatie van het land waar je zit. Zeker als je in een land werkt met meerdere correspondenten. In Turkije zaten jaren geleden maar twee Nederlandse journalisten, nu zijn het er zeven. Zitten we elkaar in de weg? Helemaal niet. Sterker nog: we versterken elkaar. Samen zorgen we ervoor dat Turkije over de volle breedte van de Nederlandse pers flink in de belangstelling staat, wat voor ieder van ons het werkveld alleen maar verder vergroot. We houden ons allemaal bezig met thema’s als politiek, mensenrechten, minderheden en religie. Ik specialiseer me daarnaast in vrouwenlevens, een collega verdiept zich extra in economie, weer een ander richt zich meer op verhalende journalistiek.
En als dat in Turkije kan, waarom dan niet in andere landen in ontwikkeling? In Suriname, in Indonesië, Rusland, India, Polen, Maleisië, Nigeria, Ivoorkust, Libië of Mexico?
Hou een Engelstalige website bij
En heeft u, buitenlandcorrespondent, een Engelstalige website? Nee? Zonde! Het is Tip 4. Mijn Engelstalige site genereert dubbel zoveel bezoekers als de Nederlandse (resp. 6000 en 3000 unieke bezoekers per maand). Het breidt natuurlijk niet alleen je lezerspubliek enorm uit, maar ook je potentiële klantenbestand. Zo heb ik onlangs nog een week lang als fixer gewerkt voor een Indonesisch TV-station, dat me via mijn website (en via een kennis van ze op twitter die ik ook via twitter ken) had gevonden. Fijne klus, ik kan er mijn vaste lasten ruim een maand van betalen.
Fixen kan pas echt als je de taal genoeg machtig bent. Ik ben wat dat betreft nu zo goed op weg dat ik wil proberen meer van dat werk te krijgen, voor media wereldwijd.
Vind geld!
En trouwens, mijn verhalen verschijnen ook wereldwijd: ze zijn gepubliceerd in onder andere Noorwegen, Zuid-Afrika en de Verenigde Arabische Emiraten. Via een internationaal agent, The Cover Story. Je wordt er niet rijk van, maar een paar honderd euro extra voor een verhaal dat je in Nederland al voor een goeie prijs hebt verkocht, waarom niet? Het kost geen enkele moeite en voor mij is het gevonden geld. Ziehier: Tip 5!
Onderneem ook náást je correspondentschap
Niet vies zijn van commercieel werk, dat is Tip 6. Of van werk dat met je correspondentschap niets te maken heeft. Ik heb een paar terugkerende eindredactieklussen voor een Nederlands blad, ik blog en twitter voor een organisatie in Nederland en schrijf nog wel eens een gezondheidsverhaal, mijn specialisme toen ik nog in Nederland werkte. En ik ben onlangs een nieuwe handel begonnen in Istanbul, IstanbulCongressCity. En neem, zoals een ondernemer betaamt, zo’n handel dan wel serieus, en steek er even wat geld in om dat goed in de markt te zetten.
Die klussen náást het pure correspondentschap geven je de financiële ruimte om je journalistieke vrijheid ten volle te benutten. Omdat ik geen vast correspondentschap heb voor een medium dat voortdurend hard nieuws verwacht en waarvoor ik fulltime aan de slag zou zijn, kan ik reportages maken die zelfs nauwelijks raken aan de actualiteit. Kan ik op een lange afstandstrein stappen en gewoon met open vizier kijken welke verhalen ik tegenkom. Random travelling noem ik dat, en ik word er zeer gelukkig van. Zou niet zomaar kunnen als ik met een redactie in Nederland moest overleggen over de kosten, over de vraag of ik eigenlijk wel weg kan uit standplaats of over welk verhaal ik precies ga maken.
En binnenkort start ik een mooi project met een bevriende Turkse fotograaf. Een totaal nieuw soort project voor mij. Gaat veel tijd inzitten, maar de baas, ik dus, vindt dat prima. Die weet (redelijk ;-)) precies hoe ik mijn correspondentschap in wil vullen, en regelt het zo dat ik daar ruimte voor heb. Het freelance bestaan geeft mij, kortom, alle vrijheid die ik nodig heb om te ondernemen en om de journalist te zijn die ik wil zijn.
Tip 7? Nee, een oproep!
Streef dus níet naar een vast correspondentschap. Is dat tip 7? Nee, ik zou het eerder een oproep noemen. Een oproep het correspondentschap zelf in handen te nemen. Het medialandschap is wereldwijd zo in beweging, dat het noodzakelijk is daar flexibel op te kunnen reageren.
De krant waar je nu voor schrijft, kan morgen ophouden te bestaan. De omroep die je nu nog werk bezorgt in land A., kan morgen besluiten dat je ‘je verbazing bent verloren’ en je húp verplaatsen naar land B. De standplaats die jarenlang zo zeker leek, kan zomaar worden opgeheven omdat het nieuws elder op de planeet plotseling interessanter wordt gevonden. Niet dat je altijd maar op je stek zou moeten blijven natuurlijk, maar wat is er fijner dan zélf besluiten wanneer het tijd is voor iets nieuws?
Ik ben mijn verbazing over Turkije na ruim vier jaar nog láng niet verloren. Mijn liefde voor Istanbul groeit. Net als mijn nieuwsgierigheid naar mensen en verhalen in al die uithoeken van het land waar ik nog niet ben geweest. Mijn correspondentschap in Turkije is een aaneenschakeling van inspirerende reizen, gesprekken, observaties, ontmoetingen. Ik moet er niet aan denken daar niet als vrije ondernemer en als vrije journalist invulling aan te kunnen geven.
Fréderike Geerdink is ook nog wel eens in Nederland. Ze geeft dan workshops voor andere freelancers. Er is een workshop Onderhandelen, een workshop Creatief Denken en *nieuw* een workshop ‘Freelancen in het buitenland’- in juni! Kijk hier voor meer info!
Dit verhaal werd eerder gepubliceerd op de website Rethinking Media.
Recente reacties