‘Nu goud kopen’, adviseert Nick, mijn Amerikaanse collega op kantoor die is gespecialiseerd in economie. Mijn twee Franse collega’s en ik staan bij zijn bureau. We willen weten hoe dat nou zit met de Turkse lira, die in razend tempo in waarde daalt, en hij doet zijn best het ons uit te leggen. ‘Goud?’, zeggen we met schaapachtige blik. ‘Goud is nu toch hartstikke duur, wie koopt er nou goud?’ ‘Kopen met euro’s’, zegt hij, ‘en twee, drie weken later verkopen voor lira’s. Gegarandeerd winst.’
Ik heb niet zo’n talent voor economie, om het zwak uit te drukken. Dus ik ben nogal blij met een kantoorgenoot als Nick, die nooit te beroerd is een lesje te geven. Daar was het wel weer eens tijd voor, want de Turkse economie is weer flink in het nieuws, en ik merk ook dat de lira daalt. Elke keer dat ik geld pin van mijn Nederlandse rekening, worden er minder lira’s afgeschreven. Ooit werd er voor 100 lira zo’n 48 euro afgeschreven, nu is dat nog maar 41 euro. Fijn voor mij, maar ik lees alarmerende koppen in de krant. Stevent Turkije weer op een crisis af, net als tien jaar geleden?
Ingrijpen
Nee, zo’n vaart loopt het niet, zegt Nick. Vroeg of laat zal de Centrale Bank van Turkije moeten ingrijpen en de rente verhogen. Want daar ligt het probleem. Begin dit jaar besloot de Bank de rente te verlagen om zo ‘inkomende investeringen’ minder aantrekkelijk te maken. Nee, dat is geen synoniem voor ‘buitenlandse investeringen’. Inkomende investeringen heb je in soorten, en één van die soorten, de zogeheten ‘portfolio-investeringen’, brengen risico met zich mee. Ze kunnen zo massaal worden bij een lage rente, dat er té veel geld het land binnenkomt, waardoor de inflatie omhoog kan schieten. Behalve dat wilde de Centrale Bank met de renteverlaging de export stimuleren.
Dat gebeurde allemaal: de export stijgt, de portfolio-investeringen dalen, de inflatie is onder controle (nieuwe cijfers worden deze of volgende week verwacht en de inflatie zal waarschijnlijk rond de 6% zijn). Maar als gevolg daarvan, heeft de Turkse lira dit jaar al tien procent van zijn waarde verloren. Dat maakt de import duur. En dat is slecht nieuws voor de auto-industrie, die in Turkije belangrijk is: alle auto-onderdelen moeten worden geïmporteerd, vervolgens wordt de auto in Turkije in elkaar gezet en geëxporteerd. De lira staat nu zo laag en het importeren van de onderdelen is zo duur, dat het niet meer opweegt tegen de opbrengsten van het exporteren van het eindproduct. De banken zijn ook niet blij met de huidige situatie – al is me even ontgaan waarom ook alweer.
Gezichtsverlies
De oplossing? Niet zo ingewikkeld: de rente verhogen. Maar in de praktijk is dat wat ingewikkelder dan het lijkt. Het beleid komt van de nieuwe baas van de Centrale Bank, Erdem Başçı, die pas sinds maart op zijn post zit. Het zou gezichtsverlies zijn als hij nu de rente zou verhogen. Hij zou toegeven dat het verlagen van de rente een verkeerde beslissing was. Dat is pijnlijk, dus dat doet hij niet. Grote bedrijven liggen smekend op de grond, de banken zijn boos, internationale experts zeggen: hup, omhoog met die rente!, de Centrale Bank houdt voet bij stuk. Knap staaltje Turkse koppigheid en trots!
Goedenavond Frederike,
Ik heb uw artikel met veel belangstelling gelezen.
Inmiddels is de waarde van de Lira tov. de Euro vanaf januari 2011 t/m oktober 2011 met ruim 22% gedaald.
Gelezen in uw artikel moeten de banken en grote bedrijven en er nu helemaal moedeloos van worden.
Heeft de Centrale bank inmiddel al nieuw beleid, bekend gemaakt of gaat het komen.
Wij hebben een turkse lira rekening voor een langere termijn, maar met deze ontwikkeling zijn wij en de bank niet blij, omdat zij merken, dat er minder Lira rekeningen worden geopend en dat stagneert ook weer vers kapitaal in Turkye.
Kunt u nogmaals aan de heer Nick vragen, wat zijn verwachting is: binnen nu en een jaar.
Zakt de Lira verder weg of klimt de Lira.
Graag reaktie.
Groetend Bert.
Beste Bert, tot mijn spijt heeft Nick het kantoor verlaten, ik kan het hem niet navragen… Ik ben zelf economisch te weinig onderlegd om er een zinnig woord over te zeggen. Sorry, en succes met sparen!
Voor wie het ontging : intussen heeft de Lira mooi terrein teruggewonnen tov de Euro … en denk niet dat de Euro onvoorwaardelijke heil brengt.
Vastgoed ligt in Turkije nog zeer goed … en aan prijzen die je rustig met andere markten mag vergelijken.
Wil je op korte termijn geld verdienen in ‘t vastgoed : investeer dan in terreinen … op twee jaar is er een project op gebouwd en stap je eruit met hoge meerwaarde (in Euro, USD of Lira … zoals je wenst)
Wij kunnen jullie meer info geven … maar mijn bedoeling is niet om hier publiciteit te maken … enkel om te verwijzen wat vandaag de werkelijkheid is.
Groeten
PP