(Deze blog is geschreven door mijn stagiair Zehra Kaya. Ze heeft ook alle research gedaan.)
Het verboden boek van de gevangene journalist Ahmet Şık is vanaf morgen, 1 december, verkrijgbaar bij de Turkse boekhandels. Het nog ongepubliceerde boek werd afgelopen maart op internet geplaatst onder de naam “Het leger van de imam” maar komt nu uit als “Wie het aanraakt, verbrandt”. Het boek zou een “terreurdocument” zijn en Şık werd daarom begin maart gearresteerd. Hij werd ervan verdacht betrokken te zijn bij Ergenekon, een organisatie die coup-plannen zou hebben.
‘Ik denk dat ik word gevolgd’, zei Ahmet in januari tegen zijn vriend en collega Alper Turgut. Ze waren bij de herdenking van journalist Metin Goktepe, die in januari 1996 werd vermoord door de politie. Şık vertelde zijn vriend over het boek dat hij aan het schrijven was. ‘Ik voelde dat hij angstig en nerveus was. Dat is ook niet zo gek, want Ahmet schreef over een onderwerp dat je in Turkije nauwelijks kunt aanraken omdat het is omringd met vuur.’
Politie als instrument
Alper Turgut, filmrecensent voor de krant Cumhuriyet en bestuurslid bij de Turkse vakbond voor journalisten (TGS), en ik praten in een cafeetje in Kadiköy. Hij trekt zich niets aan van de meeluisterende mensen. ‘Ahmet was bezig met het onderzoeken van de infiltratie van de Gülen-beweging in politiekorpsen.’ Turgut noemt de Gülen-beweging een ‘radicaal-islamitische beweging’, en zegt: ‘Die is naar mijn mening gevaarlijk voor de democratie.’
‘Ik sprak Ahmet voor het laatst in Ankara, waar hij was voor interviews voor zijn onderzoek’, zegt Irfan Aktan, die journalist is bij het tijdschrift Express. ‘Ahmet hield zijn onderzoek niet geheim. Hij vertelde dat hij had ontdekt dat de politie als instrument werd gebruikt voor een nieuwe politieke orde. De korpschefs die de Gülen-beweging niet gehoorzaamden, werden ontslagen, wat volgens hem op een onwettige manier gebeurde.’
‘Er waren blijkbaar mensen die dit onderzoek niet zo fijn vonden’, zegt Aktan. De Officier van Justitie bestempelde het boek als “terreurdocument” en publicatie werd verboden. Volgens Turgut kan de Gülen-beweging niet tegen kritiek en grijpt ze gewetenloos in bij zaken die de beweging in de weg staan, wat eigenlijk niet bij de islam past. De beweging zou partner van de regering zijn. Dat zou ook één van de redenen zijn dat de beweging zoveel macht heeft om in te grijpen bij situaties waarin ze wordt bekritiseerd. Turgut: ‘Dat is het idee achter de titel van het boek. Als je deze beweging “aanraakt”, dus kritisch bent over de beweging, “verbrand je”, dus kom je in problemen.’
Geen misdaaddocument
Aktan zegt dat het voor een schrijver nooit leuk is dat zijn boek nog voordat het is geredigeerd wordt gepubliceerd op internet. Ahmets vrienden, die in zijn onschuld geloven, vonden het delen van dit boek noodzakelijk en hebben het daarom online gezet. Ahmet zou een paar titels voor het boek bedacht hebben, waaronder “Het leger van de imam” en “Wie het aanraakt, verbrandt”. Zijn vrienden kozen voor de eerste titel. Het boek moest online staan zodat de maatschappij kon zien dat het geen misdaaddocument is. Turgut: ‘De huidige titel “Als je het aanraakt verbrand je” klinkt nu logischer’.
Nadat Şık was opgepakt, kwamen 125 journalisten, activisten en academici bijeen om zijn boek te redigeren en hun handtekening erin te zetten als steun voor Şık. Dit werd geheim gehouden tot 16 november, toen het boek werd gepresenteerd op de boekenbeurs TÜYAP in Istanbul.
‘We waren bang toen het boek werd uitgegeven,’ zegt Turgut. ‘Het boek is verboden, dus het kon in beslag worden genomen en we konden ook worden veroordeeld, maar dit hadden we voor ogen. Iedereen was stil dus iemand moest hierover zijn mond opentrekken.’ Volgens Turgut is dit niet alleen de zaak van Şık maar van de hele maatschappij: ‘Het gaat hier om de vrijheid van meningsuiting.’ Volgens Aktan gaat het land niks anders dan een dictatuur tegemoet als de burger zijn mening niet kan uitspreken.
Aanklacht duidelijk
Waarom het boek niet is geredigeerd en uitgegeven toen Şık werd gearresteerd, is simpel. ‘We zitten nu in een rustiger periode’, zegt Turgut. ‘De inhoud van de aanklacht tegen Şık is nu duidelijk en daaruit blijkt dat er helemaal niks aan de hand is. Het is komisch dat hij door middel van een boek wordt beschuldigd van het plannen van een coup. Gaat hij een coup plegen met zijn pen? De aanklacht zit in de bijlage van het boek zodat iedereen ook kan zien dat er niks bijzonders in staat.’
Aktan en Turgut vinden dat het boek gelezen moet worden om te oordelen of het een terreurdocument is of niet. Irfan Aktan: ‘Volgens de rechter is het boek een terreurdocument, maar als wij het lezen krijgen we niet eens een klein beetje de indruk dat daar sprake van is. Om te kunnen zien hoe ongegrond en opzettelijk de beweringen van rechter zijn, willen we dat mensen een kijkje nemen in dit boek.’
Het boek is in Turkije nog steeds verboden en de menen die het nu uitgeven, kunnen worden veroordeeld omdat ze de publicatie van het boek steunen. Aktan: ‘Maar als dat de prijs is van de vrijheid van meningsuiting, dan ben ik bereid die prijs te betalen.’
De volgende zitting in de rechtszaak tegen Ahmet Şık is op 26 december in Istanbul.
5 Comments »
5 Responses to “Het verboden boek van opgesloten journalist Ahmet Şık komt uit”
Comments
Blog posts on this article
-
dec 04 2011 / 11am
[...] zat ik dan, in een café in Istanbul met een boek in mijn handen en tranen in mijn ogen. Het was het verboden boek van Ahmet Şık. Ik had het net gekocht, en wilde het zó graag lezen. Maar de eerste twee pagina’s duurden al [...]
Is dit boek al te verkrijgen? turks? nederlands?
S. Dogan, het blogje gaat over dat het boek uit is, dus het is nogal grappig te vragen of het nu verkrijgbaar is – ja dus ;-) Alleen in het Turks, ook online, graag zelf even zoeken.
Dag Fréderike
Ik vind uw werk zeer boeiend maar elke medaille heeft twee kanten. Ik vraag me wel af of de punten genoemd door de heer Aktan wel helemaal juist en zeker objectief zijn. Turkije heeft zeker niet een toppunt bereikt wat betreft de democratie maar is het niet heel erg naif om te denken dat de journalisten die in de gevangenis zijn dit krijgen te verduren omdat ze alleen maar een boek hebben geschreven? Kan een persoon die als beroep een schrijver of journalist heeft nooit schuldig zijn ? Ik hoop zeker dat de rechtbank deze mensen naar huis laat gaan maar als zij deel uit maken van de zogenaamde ”Ergenekon” terreurorganisatie mag dit wel een beetje serieus genomen worden.
nogmaals , veel succes met al uw werk
groeten
Dat het boek van AHMET SIK tot een terreurdocument is veroordeeld is niet alleen een brutale aanval op het recht op meningsuiting door de Turkse staat en haar kwaadaardige AKP-regime, maar ook een vorm van groffe censuur. En ondertussen durven ze de woorden ‘democratie en vrijheid’ nog in de mond te nemen.