Ik heb een verhaal over Semdinli weten te verkopen. De gevechten daar, in het verste zuidoosten van Turkije bij de Iraakse en Iraanse grens, waren al zo’n elf dagen aan de gang, wat erg ongewoon is voor gevechten tussen het leger en de PKK. Maar dat was op zichzelf niet genoeg om het ANP te interesseren. Dus gebruikte ik een ‘trucje’: ik probeerde de gebeurtenissen meer relevantie te geven dan ‘gewoon een gevecht’. Zonder dat kun je het wel vergeten, was ook de conclusie in een discussie die ik hierover had met wat andere buitenlandse correspondenten hier.
Je kunt het verhaal hier lezen. De kop zegt eigenlijk alles: ‘Nieuwe tactiek PKK tegen Turks leger’. Die kop was door het ANP gemaakt, want ik ben niet de beste koppenmaker ooit. Een paar dagen eerder had ik het ANP ook over de gevechten gemaild, maar toen beten ze niet. De gebeurtenissen waren, zo zeiden ze, te ‘lokaal’.
Ik snap dat wel. Stel je de buitenlandredactie van het ANP voor, met freelancers over de hele wereld. Veel freelance journalisten zitten, als ze slim zijn tenminste, in een land waar tenminste één conflict gaande is. Dus het ANP krijgt voortdurend berichtjes over gevechten of aanslagen in al die landen. Zo’n gevecht is alleen maar interessant om over te berichten als het zich op de één of andere manier onderscheidt van al die andere gevechten die overal op de wereld aan de hand zijn. Bijvoorbeeld omdat er meer doden vallen dan elders, of omdat het gevecht belangrijk is voor ontwikkelingen in de hele regio of zelfs in de hele wereld, of als de balans in het conflict verandert – en dan dat laatste vooral als het land waar het conflict speelt ook nog een beetje van belang is voor Nederland.
Een binnenlands conflict
In dit geval kon ik het persbureau niet overtuigen met het aantal doden. Beide partijen meldden weliswaar flinke aantallen doden aan de andere kant (de eigen verliezen zijn altijd lager dan die van de tegenstander, wat toevallig is dat toch!) maar die getallen konden op niet vertrouwd of gecheckt worden, dus waren ze onbruikbaar.
Daarbij is de oorlog tussen het leger en de PKK een binnenlands conflict. Wie er aan de winnende hand is in een gevecht, is van geen enkel belang voor mensen buiten Turkije, behalve voor degenen die zich er persoonlijk bij betrokken voelen. Deze specifieke slag heeft ook geen invloed op de machtsbalans in de regio en het lijkt er nu ook (nog?) niet op dat het dat wel krijgt, zoals bijvoorbeeld wel het geval is met de burgeroorlog in Syrië. Bovendien leek de balans in het conflict zelf niet te verschuiven. Kortom: deze slag leek, vanuit journalistiek perspectief, gewoon weer een gevecht in een langslepend conflict.
Maar toen hoorde ik iets dat ik misschien kon gebruiken. De PKK zei dat ze bewust een andere strategie waren gaan volgen: niet meer toeslaan en je snel weer uit de voeten maken, zoals tot nu toe, maar proberen werkelijk gebied op het leger te veroveren. Ik wist nog niet hoe ik dat moest interpreteren, maar het kon het verhaal wél interessant maken voor Nederlandse media. Dus mailde ik het ANP: ‘De clashes in Semdinli waar ik jullie eerder over mailde, die zouden wel eens een teken kunnen zijn van een verandering vna strategie van de PKK’. Zie daar: een mogelijke verandering van de balans in het conflict – en dat in komkommertijd. ‘Oké, schrijf het verhaal maar’, mailden ze terug.
Een biljante oplossing
Ik checkte meer bronnen, ik belde wat rond, maar ik kon niet echt hard maken dat de PKK werkelijk haar tactiek had veranderd. Het zou ook kunnen dat ze alleen een aanslag wilden plegen maar dat er iets mis was gegaan en dat ze ineens verwikkeld waren in een langlopender gevecht. En de regering had natuurlijk haar eigen versie van de gebeurtenissen: ‘We zijn bezig met een langdurig offensief tegen de PKK’. Maar als het een geplance actie was van het op één na grootste leger van de NATO tegen een veel minder goed uitgeruste gewapende groep, waarom duurde het dan zo lang?
Dus ik was er niet helemaal gerust op toen ik mijn verhaal naar Nederland stuurde met als kop: Gevecht tussen PKK en Turks leger duurt voort. Dat is niet waar ze ‘Ja’ op hadden gezegd, dus zouden ze het wel afnemen? Ik vroeg ze of ze me de uiteindelijke versie nog even wilden opsturen, wat ze deden. Toen zag ik hun kop: ‘Nieuwe tactiek PKK tegen Turks leger’. De quote-kop! Altijd een briljante oplossing. Het nodigt uit tot lezen, en in het artikel lees je vervolgens de nuances.
Was daar geen conflict?
Om hard nieuws te verkopen, zoals in dit geval, weet je als journalist welke criteria er gelden en probeer je een invalshoek te vinden die ervoor zorgt dat het verhaal binnen de nieuwscriteria valt. Maar bij grotere achtergrondverhalen over het conflict en zelfs nog meer bij verhalen over Koerden in het algemeen, is het lastiger. Als ik bijvoorbeeld aan een maandblad een verhaal wil verkopen over Koerden dat niet direct met het nieuws te maken heeft of met het conflict tussen de PKK en het leger, dan merk ik (denk ik) dat mijn voorstel toch meteen met de oorlog in verband wordt gebracht. Waardoor ze minder geneigd zijn het verhaal te kopen. Grote verhalen over Turkse vrouwen kun je vrij makkelijk verkopen, geen probleem, maar over Koerdische vrouwen? Help, was daar geen conflict?
Cynische situatie eigenlijk wel. Want wie draagt er aan bij dat Koerden haast automatisch worden geassocieerd met ‘conflict’? Ikzelf, door zo hard te proberen nieuwsverhalen te verkopen.
Recente reacties