ISTANBUL – De Turken worden niet warm of koud van de Europese verkiezingen. Ze weten niet dat ze gehouden worden, en wie het wel weet, interesseert het niet. Sahin Alpay, hoogleraar politicologie en columnist: ‘Turkije heeft andere dingen aan het hoofd.’
Wie met een Turk het gesprek aangaat over de Europese verkiezingen, heeft het drie minuten later doorgaans over de anti-Turkse houding van de Franse president Sarkozy en de Duitse bondskanselier Merkel. Zij halen voortdurend de voorpagina’s van de Turkse dagbladen – maar dat doen ze altijd, en ze bepalen grotendeels de Turkse gevoelens over Europa. Nu in verkiezingstijd publiceren kranten af en toe een verhaal over anti-Turkse acties van rechtse partijen in Europa, en dat is dat.
Ook politicoloog en columnist Sahin Alpay, die zichzelf ‘Eurofiel’ noemt, schrijft geen letter over de verkiezingen: ‘Waarom zou ik? Turkije heeft geen stem in Europa, het is voor Turkije niet relevant.’ Alpay gelooft ook dat Turkije niet naar de pijpen van Europa moet dansen wat democratische hervormingen betreft, maar moet moderniseren omdat het goed is voor Turkije zelf. Dan komt die toetreding tot de EU vanzelf. ‘En dat zou goed zijn voor Turkije én voor Europa’, zegt Alpay.
En die hervormingen, dat is precies waar Turkije zich het hoofd over breekt. De Koerdische kwestie is volop in beweging, er is steeds meer discussie over de manier waarop minderheden (Koerden, Grieken, Armeniërs) in Turkije altijd zijn behandeld, en justitie probeert af te rekenen met Ergenekon, een netwerk van onder andere hooggeplaatste ex-militairen en academici die een staatsgreep voorbereidden. Er is al maanden gesteggel over een nieuwe grondwet, en onlangs bepaalde een rechtbank dat president Gül, ondanks de onschendbaarheid die zijn functie met zich meebrengt, voor de rechter moet verschijnen.
In al die kwesties, zo gelooft Sahin Alpay, draait het uiteindelijk om de vraag of Turkije werkelijk democratisch wordt of blijft steken in het politieke systeem waarin een kleine bureaucratische elite alle macht heeft. Alpay: ‘Sarkozy en Merkel bespelen de reactionaire krachten in Turkije, die daardoor sterker worden. Dat helpt de democratisering van Turkije niet. Daar schrijf ik over, want dat is belangrijk en heeft direct invloed in dit land. De Europese verkiezingen niet. Wie kan dat nou wat schelen?’
Kortom, het zijn net Europeanen, die Turken.